"Fusbalowŏ zaraza w Łŏgewnikach"

     Robi sie corŏz to cieplij, beztōż z kŏżdyj dziury zaczynŏ wyłazić corŏz to wiyncyj tego pierōństwa. Niy chcã im ubliżać, bo wiym, że to sōm ciynżko chore ludzie, nale trza ofyn pedzieć, iże problym je fest poważny. Wojna z fusbalowym prziwykym w Łŏgewnikach trwŏ już kupã lŏt i jeji kōńca durś niy widać. Rŏz za kedy przitrefi sie jakiś mały sukces, kery dŏwŏ nōm nadziejã na prziszłość.

W naszyj krucjacie fest przidajni sōm tyż ludzie, kerzi swojim świŏdectwym dŏwajōm inkszym siyłã i inspiracyjõ do dalszego boju z tōm ôkropicznōm zarazōm. Jednym z takich bohatyrōw je Lyjo M., kery ekstra dlŏ wŏs zgodziōł sie poôsprawiać zy mnōm ô swojim destrukcyjnym prziwyku i ciynżkij terapiji.

MICYNO: Powiydz nōm Lyjo, kedy sie tyn twōj problym zaczōn i jake bōły piyrsze symptōmy.

LYJO M.: Ôd bajtla mie to brało, jak żech z kamratami wyłaziōł na plac. Durś my kopali bal, ôd rana do nocy.

M.: I kaj żeście to nojczyńścij grali?

L.M: Kaj yno szło. Na asfaltowym szpilplacu wele szkoły abo na Amyndach. Chyba że bōło zajynte to wtynczŏs grali my u nŏs na placu, a klopsztanga robiyła za tor. Niyskorzij zapisoł żech sie do ŁKSu Łagiewniki i tam to żech już bōł blank stracōny. Ô niczym inkszym żech już niy umioł myśleć.

M.: A co twoji ôjcowie na to wszyjsko gŏdali?

L.M.: Nic. Ônym sie zdŏwało, że to je dlŏ mie dobre. Ôjciec nawet chodziōł na moje szpile na ŁKS i nigdy mi nic złego na to niy pedzioł. Żŏdyn mie niy ôstrzegoł jake to szkłōdliwe. Nale jŏ wiym, że wtynczŏs ludzie niy byli świadōmi zagrożyń. Jednako bōło z kurzyniym w chałpach przi bajtlach. Fto by sie w tamtych czasach staroł ô to, że dziecka wdychajōm tyn smōnd i to szkłōdzi jejich zdrowiu? Dzisioj yno gupielŏki ô tym niy myślōm.

M.: Ale yntlich ludzie sie kapli, że tak niy śmiy być. Co sie podzioło?

L.M.: Ftoś mōndry w kōńcu uzdoł, że ŁKS niy dostanie wiyncyj pijyndzy ôd miasta i klub bydzie zawarty. Społecznŏ świadōmość szkłōdliwości fusbalu wtynczŏs już fest urosła i w Łŏgewnikach fōngowała takŏ grupa aktywistōw, cosik choby ta telewizyjnŏ "Niewidzialna Ręka" yno u nŏs kŏżdy na nich gŏdoł "Wandale". No i ta grupa richtig nōm wszyjskim, uzależniōnym ôd fusbalu pōmogła, bo bez przikłŏd skasyrowali budy na ŁKSie, a wele szkoły i na Amyndach potrzaskali kupã flaszek i tym szkłym zasuli cołki asfalt na tych szpilplacach. Mieli przi tymu moc roboty, ale tyż determinacyjõ do boju z tym naszym spōlnym fusbalowym problymym.

M.: Czowiek fest uzależniōny czynsto niy poradzi spokopić, że ftoś chce mu pōmōc. I niyrŏz takigo altruisty traktuje choby wroga, pra?

L.M.: Prŏwda. Wiela razy jŏ sie powadziōł z mojōm libstōm skuli fusbalu. Wiela razy żech jōm zrobiōł za bŏzna, bo mioł żech być u nij a zamiast tego szoł żech szpilać z kamratami. I chyba bych jōm ciepnoł, kejby niy skasyrowali tych szpilplacōw. Yntlich żech sie ôżyniōł, narodziōł nōm sie bajtel i sōm żech sie wytuplikowoł, że dlŏ nich werci sie z tym mojim prziwykym walczyć. Poszoł żech do roboty i beztydziyń żech ani niy mioł czasu grać, a sobotã i niydzielã spyndzoł żech z familijōm. W kościele rzykoł żech do Pōnbōcka, coby mie już nigdy wiyncyj niy kusiyło. Nawet w telewizorze fusbalu żech niy ôglōndoł.

M.: Czuł żeś sie już wylyczōny?

L.M.: Wierzōł żech w to. Ale hned sie pokŏzało, że sōm siebie cyganiã. Stary farŏrz zbudowoł naprociw fary "Parafialny Ośrodek Kultury i Sportu" a na nim fusbalplac z kisowōm nawiyrchniōm. Fto by sie spodziywoł czegoś takigo po czowieku kościoła, kery jako dobry pastyrz winiyn dbać ô swoje ôwiyczki? Hned potyn chyba sie kapnoł, jaki mŏ grzych na sumiyniu i zrezygnowoł z funkcyje farŏrza. Jego nŏstympca na szczyńście niy mioł rŏd fusbalu. Kej Wandale w rōmach akcyje "Bezpiycznŏ dzielnica bez fusbalu" wyniyśli żylŏzne tory na ajzã, farŏrz nowych niy postawiōł i tym spusobym szpilplac przestoł fōngować. Bez krōtkõ chwilã bōła nadziejã, że możno yntlich ôzdrowiejã, ale ôna tyż wartko umarła. Przi szkole podstawowyj nōmer 28 zrobiyli nowy, elegancki fusbalplac ze sztucznōm trŏwōm. I jŏ wtynczŏs blank ôgupioł. To tak choby alkoholikowi ôrŏz zaczła z kokotka płynōńć gorzoła. Prziwyk do imyntu przejōn nady mnōm kōntrolã a moja baba dziynnie skuli tego ślimtała. Pŏrã lŏt niyskorzij nowy prezydynt Bytōmia, Damian Bartyla pedzioł, że bydzie budować nowy stadiōn Polōnii Bytōm i orliki w roztōmajtych lokalizacyjach. Wyglōndało na to, że epidymijŏ ôgarnie cołke miasto. Na szczyńście chop potyn zmōndrzoł i bez te szejś lŏt swojij prezydyntury żŏdnyj z tych rzeczy niy zbudowoł.

M.: Ale z tobōm wtynczŏs niy bōło nojlepij, pra?

L.M.: Jŏ już bōł wrakym czowieka. Niy yno jŏ, bo ta zaraza w naszyj dzielnicy bōła już wszeôbecnŏ. Nojgorsze że tela dzieci łaziyło grać we fusbal a jejich ôjcowie niy umieli abo niy chcieli nic z tym zrobić. Jakŏ prziszłość ich czekała jeźli już ôd bajtla wpadli w take ciynżke uzależniynie? Nasz Dzielnicowy Ferajn Wandali robiōł co yno umioł coby nŏs retować. Niykedy targoł abo wystrzigoł kōncki necōw na torach abo tych rozwiyszōnych naôbkoło szpilplacu. Kej indzij wyciepowoł kajniykaj roztōmajte abfale abo podpoloł ta sztucznõ trŏwã. Ale dlŏ nŏs to bōło psinco, bo durś szło grać i za fest nōm te detajle niy zawŏdzały.

M.: Fto ci wtynczŏs pōmōg?

L.M.: Pokŏzało sie, że niykerzi decydynci niy przikwŏlali rozrostowi fusbalowyj zarazy w naszyj dzielnicy. Żŏdyn sie niy spodziywoł takich bohatyrōw w samym ôku cyklōnu. Gŏdōm tukej ô dyrektorce i sekretarce ze Szkoły Podstawowyj nōmer 28, tych fantastycznych kobiytach i wojŏkach niyzłōmnych naszych utramyntnych bojōw z fusbalowym prziwykym. Ône nigdy niy bōły rade tymu, coby ftoś na tym szkolnym fusbalplacu groł, bo tak po prŏwdzie chyba yno ône bōły świadōme czym to grozi. Ale bez duge lata jejich kampanije porzōnd ftoś im robiōł naskwŏl. Niydŏwno yntlich postawiyły naôbkoło szkolnego placu nowe ôgrodzynie i wszyjske dźwiyrze sōm na sobotã i niydzielã zawarte. Tym spusobym ofyn posłały wszyjskim uzależniōnym klarowny kōmunikat "Sprzeciwiōmy sie rozrostowi fusbalowyj zarazy!". Bydymy widzieć, co to dŏ. Bōj je niyrōwny, ale kobiyty richtig fest sie starajōm. Choć aby jŏ sie czujã lepij, bo dzisioj mie już tak fest na tyn szpilplac niy ciōngnie.

M.: Idzie chyba pedzieć, że w tym wszyjskim, w tyj całyj twojij niymocy mioł żeś richtig dużo szczyńściŏ do ludzi, pra?

L.M.: Gynau. Kejby niy ôni wszyjscy, a przede wszyjskim take cudowne kobiyty jak moja baba abo dyrektorka z SP28, to niy wiym kaj bych terŏzki bōł. Możno już dŏwno na cmyntŏrzu.